پرورش تفکر خلاق در کودکان

چرا پرورش تفکر خلاق در کودکان مهم است؟

تفکر خلاق چیست؟

مهارت تفکر خلاق مهارتی است که به کودک امکان روبه رو شدن،برخورد وامکان مواجهه آرام با فشارهای اجتماعی و واکنش های منفی را می دهد.

آموزش در فرایندهای تفکر خلاق منجر به رشد فکری وهم رشد عاطفی کودکان خواهد شد.

تفکر خلاق به عنوان یک مهارت اساسی در زندگی وافزایش  یادگیری است.

خلاقیت کودکان باعث می‌شود تا آن‌ها بتوانند هنگام رو به رو شدن با چالش‌ها از راه‌های متفاوتی استفاده کنند. کودکی که دارای خلاقیت است می‌تواند ارزش ایجاد کند.

پرورش تفکر خلاق در کودکان

عوامل موثر در تفکر خلاق کودک

 هوش، توانایی بدنی، استعداد و علاقه‌های متنوع می‌باشد که کاملا ژنتیکی و انتسابی است.

اما محیط برای پذیرش و پرورش توانایی‌های کودک بسیار حائز اهمیت است.

نوع تــربیت کودک  و محیطی که در آن رشد می کند در شکل‌گیری تفکرات خلاقانه کودک نقش دارد.

خلاقیت کودک در سنی به اوج خود می رسد؟

به طور کلی کودکان از همان ابتدا رگه‌های هوش و خلاق بودن خود را نشان می‌دهند اما معمولا تمرکز و توجه برای آن‌ها سخت است.

در سن 5 سالگی به دلیل افــزایش تمرکز در کودکان، تکمیل زبان و تقویت مهارت‌های جسمی، کودک به اوج تفکر خلاق می‌رسد.

در این مرحله و سنین 5 سالگی، شما باید برای پرورش خلاقیت کودکتان سرمایه گذاری کنید و راه‌های پرورش تفکر خلاق را بیاموزید.

تفکرخلاق در مسائل

تفکرخلاق شیوه ای برای تفکر ورفتار است که این روش دارای شش مرحله است وهرمرحله دارای هدف مشخصی است.

منظور از مساله چیست؟

مسئله از دیدگاه کودکان عبارت است از:

گم شدن اسباب بازی هایشان.

وقتی لباسم پرازگل می شود.

زمانی که چیزی را می شکنی.

 به زمین می افتی وپایت زخم می شود.

سطوح مختلف خلاقیت:

سطح اول:حساس بودن مسائل و چالش ها

هشیار بودن نسبت به شرایطی که نیاز به بهبود بخشیدن دارد و به دست آوردن احساس خوب نبودن اوضاع.

دوم:حقیقت یابی(جمع آوری اطلاعات)

به دست آوردن اطلاعات برای کمک به درک مطلب باجست وجو کردن و پرسش سوال.

سوم:مسئله یابی یا تعریف مسئله

استفاده از اطلاعات برای شناسایی اجزای مساله وانتخاب و بیان یک مساله قابل اداره کردن.

چهارم:ایده یابی

ایجاد ایده های فراوان برای حل مسئله تعریف شده.

تدبیر راه های متفاوت و آنچه که فقط به فکر فرد می رسد.

پنجم:راه حل یابی(ارزیابی ایده هاوانتخاب بهترین ها)

نگرش به ایده هاو انتخاب راه عملی.

تدبیرمعیار هایی برای اینکه ببینیم ایده هایمان تاچه اندازه مناسب هستند.

انتخاب ایده ای که از همه جهات مناسب هستند.

ششم:پذیرش یابی

آماده کردن برنامه ای که با اجرای آن ایده هارابه مرحله عمل در می آوریم.

فکر کنیم و برای مواردی که بهبود بخشی لازم است کاوش کنیم.

پرورش تفکر خلاق در کودکان 

راه های ارتقای خلاقیت در کودکان 

1-پرسش های باز از کودک بپرسید

پرسش های باز یا سقراطی، روشی مناسب برای تقویت خلاقیت در کودکان است.

پرسش های بازبه کودک کمک می کند تا از زمان و مکان فاصله بگیرند.

گزینه ها، مقایسه ها، ایده های نو، ساختار بندی و پاسخ های بی همتا به این پرسش ها، همه، اجزای مهم در تفکر خلاق هستند.

2- درک عمیق مسائل از راه هنر

نقاشی انگشتی و با سه پایه و درحال گوش دادن به قطعه ای موسیقی کلاسیک، طراحی، کار با سفال، کار چاپ، بازی با نشاسته با انگشتان، تنها نمونه های اندکی از فعالیت های هنری هستند که خلاقیت را تقویت می کنند.

3-فعالیت های حرکتی و ریتمیک

بازی های گروهی و ریتمیک که همراه با موسیقی و اواز است .

4-بازی های  تجسمی 

دربازی های تجسمی کودکان تخیل خودرا به پرواز درمی آوردند.

به کودک اجازه بدهید خودش سناریوهای خیالی و داستان های متفاوتی بسازد.

5-شعر خواندن برای کودکان

جریان تعاملات زبانی درمسیرهای عصبی برای رشد خلاقیت خیلی اهمیت دارد.

استفاده از استعاره‌ها یا ضرب‌المثل‌ها برای کودکان کوچک، مغزشان را غافلگیر می‌کند.

افراد خلاق به خوبی می‌توانند از ظرفیت‌های مغزشان استفاده کنند و توان بالقوه مغزشان را به ظرفیت بالفعل تبدیل کنند.

پرورش تفکر خلاق در کودکان

آثار مثبت تقویت تفکر خلاق در کودکان

1-هماهنگی دست و چشم

وقتی کودک سعی می‌کند مداد به دست بگیرد، با قیچی کار کند و سایر فعالیت‌های خلاقانه را انجام دهد، علاوه بر مهارت‌های خلاقانه، مهارت‌های حرکتی پیشرفته‌ای پیدا خواهد کرد.

2-پرورش تخیل

 زمانی که تخیل در کودک پرورش پیدا می‌کندهمزمان به رشد خلاقیت کودک کمک می‌کند ودرنتیجه رشد فردی و بهزیستی کودک به حد مطلوبی می رسد.

درواقع رابطه بین تخیل و خلاقیت رابطه‌ای دوطرفه است.

یعنی تخیل به رشد خلاقیت کمک می‌‌کند و خلاقیت هم به پرورش تخیل کودک پروبال خواهد داد.

3-پرورش منطق

فعالیت‌های خلاقانه به کودکان کمک می‌کند منطق را در خودشان پرورش دهند.

فکر به پیدا کردن راه‌حل‌های خلاقانه برای چالش‌های کوچکی که در خلال تمرینات تفکر خلاق برای کودکان طراحی می‌شود به نحو شگفت‌انگیزی به تقویت منطق و تفکر منطقی در کودکان منجر می شود 

4-افزایش تمرکز

خلاقیت باعث می‌شود کودک برای تجربه فعالیت‌های جدید پایداری و صبر زیادی به خرج دهند.

همین مسئله صبر او را تقویت می‌کند و به او کمک می‌کند که ایده‌های خود را بسازند.

افزایش قدرت تمرکز کودکان فواید زیادی برای آن‌ها دارد و به آن‌ها کمک می‌کند که وظایف و تکالیف‌شان را با کیفیت بهتری انجام دهند.

5-افزایش اعتماد به‌نفس

یکی دیگر از اثرات مثبت و مطلوب تفکر خلاق در کودکان تقویت و افزایش اعتماد به‌نفس در آن‌ها است.

زمانی که کودکان ایده‌ها و افکارشان را به آنچه می‌خواهند تبدیل می‌کنند رضایت و عزت نفس در آن‌ها افزایش پیدا خواهد کرد.

این رضایت عمیق از خود منجر به افزایش اعتماد به‌نفس در آن‌ها خواهد شد و به کودک کمک می‌کند تا تواناهایی خود را برای رشد تفکر به کار بگیرند.

6-توسعه مهارت های اجتماعی

توانایی به اشتراک‌گذاری احساسات با دیگران، همکاری با آن‌ها و برقراری ارتباط با دیگران منجر به پیوند و درنهایت دوست‌یابی کودکان با یکدیگر می شود.

سازگاری، همکاری و مشارکت به صورت مطلوبی طی تمرینات خلاقیت تقویت می شود.

7-درک بهتر دنیا

بسیاری ازفعالیت‌های خلاقانه می‌تواند درک بهتر کودکان از مفاهیم فیزیکی در جهان ختم شود مجموعه این ادراکات به درک بهتر ازدنیا خواهد رسید.

وقتی کودکان با اشیا، جنس‌ها وسایراشیا اطرافشان برخورد می‌کنند، تفاوت‌ها را درک خواهند کرد.

خلاقیت یعنی استفاده از استعداد برای خلق چیزی بی همتا.

نشانه های تفکر خلاق در کودک:

• تفکر انتزاعی: یک قوطی خالی چیزی بیشتر از یک قوطی است و می تواند قلعه، جعبه اسباب بازی یا خانه عروسک باشد.
• منطق: اگر آجرها محکم اما برج لق است، شاید افزودن یک آجر به هر طرف از فرو ریختن برج جلوگیری کند.
• حل مسئله: شاید این مسئله ریاضی کمک کند بفهمم باید چطور به حساب و کتاب ها رسیدگی کنم.
• داشتن برنامه: مثلا «امروز، لباس می پوشم، با دوستم در باغچه به دنبال کرم می گردم و درست کردن گردنبند نصفه کاره ام را ادامه می دهم.»
• داشتن ایده های پیچیده: ممکن است فرزند شما رادیو را باز کند و ببیند چطور کار می کند. بعد دوباره آن را به شکل اول درست کند.
• تفسیر دنیا با حواس پنجگانه: ساختن موسیقی، نقاشی یا نوشتن داستان کاری خلاقانه است.

مسئله اصلی در رابطه با خلاقیت این است که همه اوج‌گیری ها به شرطی اتفاق می‌افتد که زمینه‌های بروز در سال‌های ابتدایی زندگی تقویت و آموزش داده شوند.

محیط یکی از عوامل مهم در پرورش خلاقیت و بروز تفکر خلاقانه در کودک است

مهد کودک و پیش دبستانی ذهن روشن با محوریت خلاقیت زیر نظر دکتر برزگر برنامه ها آموزشی مانند سفال،کاردستی خلاق، نقاشی خلاق، هنر و خلاقیت ،بازی و ریاضی….. با حضور متخصصین حوزه کودک و روانشناشان طراحی شده است.