پنج سال اول زندگی کودک، که از مهمترین مراحل رشد آن ها است؛ پایه ای برای یادگیری رفتار خوب و سالم برای آینده بچه ها می باشد. تجربیات اولیه دوران کودکی، مغز کودک را برای یادگیری، توسعه مهارت‌های اجتماعی ، مهارت حل مسئله و عوامل استرس ‌زای روزانه آماده می کند. رشد عاطفی، اجتماعی و جسمی کودکان تأثیر مستقیمی بر رفتارو رشد کلی آن ها دارد.

این حوزه های مختلف رشدی به یکدیگر وابسته هستند و کودک بدون پیشرفت در حوزه دیگر قادر به پیشرفت در یک حوزه نیست. اما نکته قابل توجه آن است که سرعت رشد آن ها در کودکان متفاوت است و نباید بچه ها را با هم مقایسه کنیم. نقطه عطف رشد در دختر و پسر با هم متفاوت است و معمولاً پسرها در کسب مهارت‌های حرکتی نسبت به دخترهای همسن و سال خودشان سریع‌تر و موفق‌تر هستند و  برعکس دختران در مهارت های زبانی و شناختی بهتر عمل می کنند.

آگاهی والدین به مراحل رشد کودک در فرزندپروری بسیار حائز اهمیت است تا آن ها با برخی ناهنجاری ها یا اختلالات در رشد کودک آشنا شوند. گاهی حساسیت وسواس گونه والدین ممکن است خود منجر به بروز مشکل در کودک شود. همچنین  یادگیری اصول تربیتی در پرورش یک فرزند خوب به جامعه نیز تأثیرگذار است.

انواع مهارت های اکتسابی کودکان

• مهارت ارتباطی

کودکان باید یاد بگیرند که بتوانند به طور موثر با خانواده، دوستان، معلمان و غیره ارتباط برقرار کنند. ارتباط اولین مرحله است که دررشد کودک ایجاد می شود، و با افزایش سن به مهارت های مکالمه می رسد.

• مهارت فیزیکی

در طول این مرحله، بدن  به طور دائم درحال رشد است ولی در هر بازه سنی متفاوت می باشد. در سن زیر یکسال معمولا نوزاد شروع به نشستن وغلت خوردن می کند با گذشت زمان کم کم راه می رود و به حدی پیشرفت دارد  که دیگر حتی می دود. رشد حرکتی به کودک شما اجازه می دهد تا با هماهنگی میان اعضای بدن با راحتی و اعتماد به نفس حرکت کند.

• مهارت عاطفی

هر گونه واکنش عاطفی نسبت به اتفاقات روزمره مربوط به این مهارت است؛ به نوعی کسب این مهارت‌، وضعیت سلامت روحی کودک را ارزیابی می‌کند. رشد اجتماعی و عاطفی به کودکان کمک می کند تا به خودشناسی برسند و بیاموزند که چگونه با دیگران تعامل داشته باشند. سلامت اجتماعی و عاطفی کودکان از واجبات است تا روابط مثبت برقرار کنند و همچنین کنترل انواع احساسات خود مانند خشم و هیجان را یاد بگیرد.

• مهارت شناختی

رشد شناختی در کودکان شامل تمامی مواردی از قبیل فکر کردن، حل مسئله، یادگیری،  درک کردن و حضور ذهن است . معمولاً کودک این مهارت‌ها را از طریق تعامل با همسالان خود  همراه با بازی فرا می گیرد. شرکت در مهدکودک یا کلاس های مادر و کودک به بچه ها کمک می کند.

5 سال اول زندگی کودکان  نحوه برخورد آن ها  با یادگیری را شکل می دهد. این رشد شناختی شامل مواردی مانند کنجکاوی، ابتکار در جستجوی اطلاعات است.

مراحل رشد کودک

نوزاد (0-3 ماهه)

نوزادان از طریق گریه برای نیازهای مختلف ارتباط برقرار می کنند و وقتی با آنها صحبت می کنیم آرام می شوند. آن ها می توانند به سمت صداها برگردند واشیاء را با چشم دنبال کنند و بگیرند . کودکان تازه متولد شده سعی دارند به افراد نگاه کنند و شروع به لبخند زدن کنند آن ها سعی در برقراری ارتباط دارند. رشد نوزادان خود را از طریق کتاب، تماس چشمی، بازی و اسباب بازی ها تشویق کنید! با انجام نرمش های حرکتی به تقویت ماهیچه های آنها کمک کنید.

نوزاد (3 تا 12 ماه)

کودکان در این سن شروع به حرف زدن، تقلید صداهای مختلف و خندیدن می کنند . آن ها می توانند حرکات سر خود را کنترل کنند و بدون حمایت شروع به نشستن و پریدن کنند. همچنین پاسخ دادن با حالت چهره  وایجاد تن صداهای مختلف را آغاز می کنند. دیگر چهره والدین خود را می شناسند و به موسیقی علاقه نشان می دهند.

کودک نوپا (1-3 سال)

در این سال ها مهارت های زبانی کودک به حد زیادی افزایش داشته و او با تصاویر هم ارتباط می گیرد. بین 2 تا 3 سالگی جمله بندی می کند و با اطرافیان خود صحبت می کند. مهارت های فیزیکی او به طور چشم گیری بهتر می شود به گونه ای که مداوم در حال بازی و جنب و جوش است و بهترین راه تخلیه این انرژی هم همبازی شدن با دوستان وگروه همسالان خود می باشد. مهدکودک ذهن روشن این امکان را برای آنها فراهم می کند.

در این سن کودکان وابستگی نسبتا زیادی به والدین به خصوص مادرشان را دارند وبهتر است برای ایجاد حس استقلال درآن ها تلاش کنیم که آرام آرام وابستگی شان کمتر شود.

پیش دبستانی (3-5 سال)

 این سن کودک دیگر توانایی یادگیری بهتری را دارا می باشد. مهارت های فیزیکی او رشد کرده و دوست دارد تا کاردستی های مختلفی درست کند که باعث تقویت خلاقیت او می شود. آن ها حافظه بسیار بهتری دارند، می تواند آهنگ بخواند، داستان بگوید، اعداد و نام کامل و جنسیت خود را بگوید. او همچنین قدرت تمرکز بسیار بالاتری را دارد.

شرکت در کلاس های مهدکودک برای کودکان بهترین گزینه است زیرا آمادگی لازم برای رفتن به مدرسه را پیدا می کند علاوه برآن با دوستان زیادی هم بازی می کنند.