رشد مهارت‌ های حرکتی کودکان مهارت‌هایی هستند که حرکات و وظایفی را که هر انسان از بدو تولد تا پیری انجام می‌دهد را قادر می‌سازند. این مهارت‌ها حرکاتی هستند که برای انجام کارهای روزمره، از توانایی غذا خوردن تا حرکت از مکانی به مکان دیگر را فراهم می‌سازند. به طور معمول، رشد مهارت های حرکتی کودکان در سنین خاص فرا می‌گیرند، با این حال برخی از کودکان به دلایل مختلف از جمله تاخیر رشدی ممکن است دچار کندی در کسب مهارت حرکتی شوند.

رشد مهارت‌ های حرکتی کودکان به معنای پیشرفت و توسعه توانایی‌های حرکتی آن‌ها در طول زمان است. این مهارت‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

 مهارت‌های حرکتی درشت

• این مهارت‌ها شامل حرکات بزرگ بدن مانند راه رفتن، دویدن، پریدن، بالا رفتن و پرتاب کردن هستند.
• تقویت این مهارت‌ها به کودکان کمک می‌کند تا تعادل خود را حفظ کنند، هماهنگی بین اعضای بدن خود را بهبود بخشند و قدرت عضلانی خود را افزایش دهند.

 مهارت‌های حرکتی ظریف

• این مهارت‌ها شامل حرکات کوچک و دقیق دست و انگشتان مانند گرفتن اشیاء کوچک، نقاشی کردن، نوشتن و بستن دکمه‌ها هستند.
• تقویت این مهارت‌ها به کودکان کمک می‌کند تا دقت و ظرافت حرکات خود را افزایش دهند، هماهنگی چشم و دست خود را بهبود بخشند و مهارت‌های لازم برای انجام کارهای روزمره را کسب کنند.

اهمیت رشد مهارت‌ های حرکتی کودکان

استقلال و خودکفایی

• رشد مهارت‌ های حرکتی کودکان، کمک می‌کنند تا کارهای روزمره خود را به تنهایی انجام دهند، مانند غذا خوردن، لباس پوشیدن و تمیز کردن.
• این استقلال، اعتماد به نفس کودکان را افزایش می‌دهد و به آن‌ها احساس توانمندی می‌دهد.

رشد شناختی

• تحقیقات نشان داده‌اند که بین رشد حرکتی و رشد شناختی ارتباط نزدیکی وجود دارد.
• فعالیت‌های حرکتی، مغز را تحریک می‌کنند و به رشد سلول‌های عصبی کمک می‌کنند.
• رشد مهارت‌ های حرکتی کودکان، پایه و اساس یادگیری مهارت‌های دیگر مانند خواندن، نوشتن و ریاضیات هستند.

رشد اجتماعی و عاطفی

• فعالیت‌های حرکتی، فرصت‌هایی را برای کودکان فراهم می‌کنند تا با دیگران تعامل داشته باشند و مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنند.
• بازی‌های گروهی، به کودکان کمک می‌کنند تا همکاری، همدلی و مهارت‌های حل مسئله را یاد بگیرند.
• فعالیت‌های ورزشی باعث افزایش نشاط و کاهش استرس در کودکان می‌شود.

سلامت جسمانی

• فعالیت‌های حرکتی، به تقویت عضلات و استخوان‌ها کمک می‌کنند و از بروز بیماری‌های مزمن مانند چاقی و دیابت جلوگیری می‌کنند.
• رشد مهارت‌ های حرکتی کودکان، به کودکان کمک می‌کنند تا تعادل خود را حفظ کنند و از آسیب‌های ناشی از زمین خوردن جلوگیری کنند.

آمادگی برای مدرسه

• مهارت‌ های حرکتی ظریف، برای انجام فعالیت‌های درسی مانند نوشتن، نقاشی کردن و کار با قیچی ضروری هستند.
• مهارت‌ های حرکتی درشت، برای شرکت در فعالیت‌های ورزشی و بازی‌های گروهی در مدرسه ضروری هستند.

عوامل موثر در رشد مهارت های حرکتی کودکان

رشد مهارت‌ های حرکتی کودکان تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که به طور کلی می‌توان آن‌ها را به دو دسته عوامل درونی و عوامل بیرونی تقسیم کرد:

عوامل درونی

ژنتیک

ژنتیک نقش مهمی در تعیین سرعت و الگوی رشد مهارت‌ های حرکتی کودکان ایفا می‌کند. برخی کودکان به طور طبیعی استعداد بیشتری در برخی حرکات دارند.

رشد عصبی

رشد سیستم عصبی، به ویژه مغز و نخاع، برای کنترل و هماهنگی حرکات ضروری است. هرچه سیستم عصبی کامل‌تر شود، کودک می‌تواند حرکات پیچیده‌تری را انجام دهد.

سلامت جسمانی

سلامت عمومی کودک، از جمله سلامت عضلات، استخوان‌ها و مفاصل، نقش مهمی در رشد مهارت‌های حرکتی دارد. بیماری‌ها یا مشکلات جسمانی می‌توانند این رشد را مختل کنند.

آمادگی

آمادگی کودک به این معنی است که کودک از نظر بیولوژیکی و روانی برای یادگیری یک مهارت حرکتی خاص آماده باشد.

عوامل بیرونی

محیط

محیط مناسب و محرک، فرصت‌های زیادی را برای کودکان فراهم می‌کند تا مهارت‌های حرکتی خود را تمرین کنند.

وجود فضای کافی برای بازی و فعالیت، دسترسی به اسباب‌بازی‌های مناسب و تشویق به حرکت، از جمله عوامل محیطی مؤثر هستند.

تغذیه

تغذیه مناسب، مواد مغذی لازم برای رشد عضلات و استخوان‌ها را فراهم می‌کند. کمبود مواد مغذی می‌تواند رشد مهارت‌های حرکتی را کند کند.

فعالیت‌های بدنی

فعالیت‌های بدنی منظم، به تقویت عضلات، بهبود هماهنگی بین اعضای بدن و افزایش تعادل کمک می‌کند.

بازی‌های حرکتی، ورزش‌های مختلف و فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن و دویدن، از جمله فعالیت‌های بدنی مؤثر هستند.

حمایت و تشویق

حمایت و تشویق والدین، مربیان و اطرافیان، انگیزه کودکان را برای یادگیری و تمرین مهارت‌های حرکتی افزایش می‌دهد.

تشویق به تلاش، قدردانی از پیشرفت‌ها و ایجاد فضایی مثبت و بدون قضاوت، از جمله عوامل حمایتی مؤثر هستند.

تجربه

تجربه به معنای فرصت‌های مکرر برای تمرین و یادگیری مهارت‌ های حرکتی کودکان است. هرچه کودکان بیشتر تجربه کنند، مهارت‌ های حرکتی کودکان نیز بهتر رشد می‌کنند.

یادگیری

یادگیری به معنای کسب اطلاعات و مهارت‌های جدید از طریق آموزش، مشاهده و تقلید است. کودکان می‌توانند از طریق آموزش‌های مستقیم، مشاهده بازی دیگران و تقلید از حرکات آن‌ها، مهارت‌های حرکتی خود را بهبود بخشند.

چگونه مهارت‌ های حرکتی کودکان را تقویت کنیم؟

تقویت مهارت‌های حرکتی در کودکان، فرآیندی تدریجی و مهم است که به آن‌ها کمک می‌کند تا دنیای اطراف خود را کشف کنند و با آن تعامل داشته باشند. در اینجا به چند روش کاربردی برای تقویت این مهارت‌ها اشاره می‌کنیم:

فعالیت‌های حرکتی درشت

بازی‌های حرکتی

بازی‌هایی مانند دویدن، پریدن، لی‌لی کردن، طناب زدن، و توپ بازی، به تقویت عضلات بزرگ بدن و بهبود هماهنگی و تعادل کودکان کمک می‌کنند.

بازی در فضای باز، فرصت‌های زیادی را برای کودکان فراهم می‌کند تا از انرژی خود استفاده کنند و مهارت‌های حرکتی خود را تمرین کنند.

ورزش‌های مناسب

شنا، دوچرخه‌سواری، و ورزش‌های تیمی، فعالیت‌های عالی برای تقویت مهارت‌های حرکتی درشت هستند.

ورزش‌های رزمی مانند کاراته یا تکواندو، به تقویت تعادل و هماهنگی بدن کمک می‌کنند.

فعالیت‌های روزمره

کودکان را تشویق کنید تا در فعالیت‌های روزمره مانند بالا رفتن از پله‌ها، حمل وسایل سبک، و کمک در کارهای خانه شرکت کنند.

فعالیت‌های حرکتی ظریف

بازی‌های دستی

بازی‌هایی مانند خمیربازی، لگو، پازل، و مهره‌های رنگی، به تقویت عضلات کوچک دست و انگشتان و بهبود هماهنگی چشم و دست کمک می‌کنند.

نقاشی، رنگ‌آمیزی، قیچی کردن، و کار با چسب، فعالیت‌های هنری مناسبی برای تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف هستند.

فعالیت‌های روزمره

کودکان را تشویق کنید تا در فعالیت‌های روزمره مانند بستن دکمه‌ها، زیپ کردن لباس‌ها، و غذا خوردن با قاشق و چنگال، مشارکت کنند.

نوشتن، نقاشی کردن، و استفاده از ابزارهای کوچک مانند مداد و قیچی، به تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف کمک می‌کنند.

ابزارهای مناسب

استفاده از مدادهای رنگی کوتاه، به تقویت عضلات ظریف دست کودک کمک میکند.

استفاده از قیچی های مخصوص کودکان و بی خطر میتواند به تقویت مهارت های ظریف کودک کمک کند.

نکات مهم در رشد مهارت های حرکتی کودکان

ایجاد محیط مناسب: محیطی امن و پر از فرصت‌های بازی و فعالیت برای کودکان فراهم کنید.

تشویق و حمایت: کودکان را تشویق کنید تا مهارت‌های جدید را امتحان کنند و از تلاش‌های آن‌ها قدردانی کنید.

صبر و حوصله: به کودکان فرصت دهید تا مهارت‌های خود را با سرعت خودشان یاد بگیرند و از آن‌ها انتظار نداشته باشید که کامل باشند.

بازی‌های حسی: بازی با مواد مختلف مانند شن، آب، و خمیر، به تقویت حس لامسه و بهبود هماهنگی حرکتی کودکان کمک می‌کند.

فعالیت‌های موسیقیایی: نواختن سازهای ساده، رقصیدن، و آواز خواندن، به تقویت هماهنگی بین اعضای بدن و بهبود ریتم حرکات کمک می‌کند.

مشارکت والدین: والدین می‌توانند با همراهی کودکان در بازی‌ها و فعالیت‌های حرکتی، انگیزه آن‌ها را افزایش دهند و لحظات شادی را با هم سپری کنند.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید