خشم وعصبانیت کودک

خشم وعصبانیت کودک یکی ازمهمترین نکاتی است که والدین باید درمورد آن بایدآگاهی داشته باشند. 

خشونت و پرخاشگری دارای اشکال مختلفی است. 

به‌ منظورجلوگیری ازبروزخشم وعصبانیت درکودک، نیاز است شیوه‌های مدیریت خشم درکودکان ونقش بسیارمهم آن در جلوگیری ازرفتارهای پرخاشگرانه یا خشونت‌آمیز را به کودک آموزش داده شود.

آیا کودک شما گرفتار مشکل خشم است؟

عمدتاً همه اشخاص گرفتار خشم وعصبانیت می‌شوند.

طبیعتاً بچه‌ها نیزمانند بزرگسالان خشمگین وعصبی می‌شوند، این یک امرکاملاً طبیعی است.

اما بعضی افراد قادر نیستند خشم خود را کنترل کرده یا با آن کناربیایند.

نشانه های کودک درگیر عصبانیت و خشم است:

• بیشتر اوقات عصبانی است وسرهرموضوعی خشمگین می‌شود.
• کودک کنترل خود را خیلی راحت از دست می‌دهد و نمی تواند عصبانیت خود را مهار کند.
• کودک از اظهار احساسات خود در زمان خشم ناتوان است.
• کودک دچار عدم تشخیص اثرات عصبانیت خود بر دیگران است و به این موضوع توجه نمی‌کند.
• کودک بی‌پروا و بدون ملاحظه رفتار می‌کند.
• کودک با تهدید و ارعاب صحبت می‌کند و پیرامون پرخاشگری یا خشونت خود حرف می‌زند.
• رفتارهای دیگران را علت عصبانیت خود می‌داند.
• مدت زمان عصبانی ماندن او طولانی است، در فاصله گرفتن از احساس ناامیدی و عصبانیت دچار مشکل است.
• به‌منظور کنترل عصبانیت نیاز به تنبیه و یادآوری دارد.

کودکانی که درزمان عصبانیت بدون تفکر رفتارمی‌کنند، عمدتاً درانتها خودشان دچارآسیب می‌شوند یا سایراطرافیان را آزار می‌دهند.

در بیشتر مواقع، مسئله خشم در کودکان محسوس است.

دردیگرمواقع امکان دارد مجبور شوید رفتار و رویکرد کودک را از نزدیک نظاره‌گر باشید تا متوجه شوید که آیا کودک با این موضوع درگیر است یا خیر.

اگر کودک شما نشانه‌هایی از خشم از خود بروز می‌دهد، زمان آن فرا رسیده است که پیرامون چگونگی کنترل خشم در کودکان آموزش ببینید.

خشم وعصبانیت کودک چیست؟

 مدیریت خشم چیست؟

کنترل خشم یک پروسه قابل آموزش است که به بچه‌ها یاد می‌دهد چگونه عصبانیت خود را به شکلی سالم و ایمن تحت کنترل در بیاورند.

دراین شیوه به کودکان آموزش داده می شود که نشانه‌های بروز عصبانیت را در خود را بشناسند و راهکارهایی جهت آرامش و اقدام اثرگذار انجام دهند.

 مدیریت خشم نفی احساس، مهار یا سرکوب خشم نیست.

احساس عصبانیت کاملاً نرمال و طبیعی است و می‌بایست پیرامون آن بحث کرد.

خشم مهارشده ممکن است انفجاری عمل کند و شخص را پرخاشگر و خشن کند.

مدیریت خشم به کودک کمک خواهد کرد تا از خشم‌های انفجاری که ممکن است به خود کودک و دیگران آسیب برساند ممانعت کند.

مهارت‌های کنترل خشم به‌اندازه دیگر مهارت‌های زندگی که کودک جهت رشد و تبدیل‌شدن به یک بزرگسال منطقی احتیاج دارد ضروری است.

نکاتی به‌منظور مهار خشم در کودکان:

مدیریت خشم ساده نیست و دقیقاً به همین علت است که کودک شما می‌بایست فراگیری آن را زودتر شروع کند.

خشم وعصبانیت کودک و راهکارهای آن:

راهکارهای کنترل خشم در کودکان :

1-به‌منظور واکنش به خشم فاصله زمانی تعیین کنید.

مشخص کردن یک فاصله زمانی در زمان خشم معمولاً به شما کمک خواهد کرد.

زمانیکه کودک شما عصبانی است، هیچ واکنشی نشان ندهید و او را تنبیه نکنید.

واکنش سریع تنها به عصبانیت او دامن خواهد زد.

در عوض اینکه کودک را در زمان عصبانیت درگیرتر کنید، فقط به او زمان بدهید.

چانچه کودک با عصبانیت در حال دادوفریاد است، اجازه دهید از شدت عصبانیت او کم شده، و سپس تا آنجا که ممکن است در کمال خونسردی او را به اتاق خودش بفرستید.

عصبانیت ممکن است برای بعضی از کودکان کاملاً مخاطره‌آمیز باشد؛بنابراین آنها را در زمان عصبانیت تنها نگذارید زیرا ممکن است  سبب تشدید عصبانیت در آنها شود.

اما اگر کودک پرخاشگری می‌کند و ازاواعمال خشونت‌آمیز سر می‌زند فوراً او را کنترل کنید، به او زمان بدهید یکی دو دقیقه آرام بنشیند، تا وقتی که خشم او کنترل شده و فروکش کند.

فراگیری تمرینات تنفسی و یوگا به آنها کمک خواهد کرد تا پیش از چیرگی عصبانیت و خشم در کودکان، آرام شوند.

وقت گذرانی و پیاده‌روی در فضای آزاد نیز ممکن است به کودک کمک کند تا به احساسات و افکار خود را نظم دهد.

شمارش اعداد از یک تا ده در زمانیکه نفس عمیق می‌کشد، ممکن است در برطرف‌کردن خشم به کودک شما کمک کند.

2-کمک گرفتن از واژگان احساسی:

کودک عمدتاً هنگامی که عصبانی است فریاد می‌کشد، جیغ می‌زند، مشت می‌زند، لگد می‌زند و لوازمی که در دسترسش هست را پرتاب می‌کند؛

به دلیل اینکه این توانایی را ندارد که خشم خود را به‌صورت کلامی بیان کند.

واژگان احساسی به مجموعه‌ای از کلمات احساسی گفته می‌شود که کودک قادر است به‌منظور نشان‌دادن احساسات و خشم خود  از آنها استفاده کند.

واژگان احساسی متعددی را به آنها آموزش بدهید که قدر باشند با بهره‌گیری ازآنها احساس خود را با شما در میان بگذارند.

بعضی ازواژگانی که قادر خواهید بود از آنها استفاده کنید عبارت‌ هستند از: عصبی، خوشحال، مضطرب، خشمگین، عصبانی، ترسیده، هیجان‌زده و رنجیده است.

 کودک را، به کار گیری از آنها در جملاتی نظیر «من خیلی عصبانی هستم!» یا «من از شما عصبانی هستم» یا «او مرا اذیت می‌کند.» ترغیب و تشویق کنید.

صحبت کردن همیشه شیوه مطلوب‌تری جهت بیان احساسات است و از مشت یا لگد زدن، گازگرفتن، پرتاب و شکستن وسایل جلوگیری خواهد کرد.

مطالعه پیرامون تنوع احساسات به کودکان در درک بهتر احساساتشان کمک خواهد کرد و باعث می‌شود با همه احساسات خود خو بگیرند.

3-خروج احساس عصبانیت از بدن:

عصبانیت از طریق آمیگدالا amygdala بوجود می‌آید که قسمتی از مغز است که غریزه جنگ یا مبارزه را در فرد را مهار می‌کند.

زمانیکه احساسات تحریک می‌شوند، آدرنالین به‌وسیله غدد فوق‌کلیوی ترشح شده و سطح تستوسترون در بدن، ضربان قلب و انقباض شریانی بالاتر می‌رود.

هنگامی‌که سطح آدرنالین بالا می‌رود، ما احساس افزایش سطح انرژی و قدرت در بدن می‌کنیم و درعین حال تمایل به بلندتر صحبت کردن در بدن ایجاد خواهد شد.

این تغییرات دربدن سبب افزایش میزان خطر پرخاشگری و خشونت می‌شود.

جهت ممانعت ازاین حالات بسیارمهم است که همه آن آدرنالین را به‌سوی رفتاری مثبت وغیرمضر هدایت شود.

مشت زدن به کیسه بوکس، فریاد زدن روی بالش، کاغذ خردکردن، کاراته یا تنها سرگرم شدن در یک فعالیت بدنی نظیر دویدن، شناکردن یا ورزش، از تاثیرگذارترین فعالیت‌ها به‌منظور کنترل خشم در کودکان است.

4- با کودک خشمگین همدلی کنید:

همدلی قادر است در مدیریت کودکان عصبانی معجزه کند.

چنانچه کودک عصبانی است، او را تشویق و ترغیب کنید که دراین مورد با یکدیگر گفتگو کند. احساسات آنها را تصدیق کنید.چه عصبانی باشند، ناامید شده و یا تنها از چیزی عصبانی شده باشند، این احساسات را تشخیص دهید.

به کودک نشان دهید که برای او واحساساتش اهمیت قائل هستید.

عمدتاً بچه‌ها زمانی که خشمشان فروکش می‌کند، ناامید می‌شوند یا احساس سردرگمی می‌کنند و بیشتر عصبی می‌شوند.

امکان دارد که کودک احساس کند خشم تنها راهی است که کمک می‌کند صدای او شنیده یا دیده شود.

پس ازفروکش کردن عصبانیت، با فرزند خود صحبت کنید و دوستانه ازاوبپرسید که چه چیزی باعث آزار او می‌شود و چگونه قادرهستید به او کمک کنید.

ازاشتباه کردن کودک خود جلوگیری نکنید و به آنها امکان اشتباه کردن بدهید. این یکی از مسیرهای رشد آنها محسوب می‌شود.

پس ازفروکش کردن عصبانیت کودک به او بگویید که او را دوست دارید.

با نطق‌ها و نصیحت‌های طولانی‌مدت صبر او را لبریزنکنید وبیشترسکوت کرده و با کودک با مهربانی رفتار کنید.

5-الگوی مناسب کنترل خشم برای کودک خود باشید:

رفتارپدر و مادر عمدتاً الگوی کودکان قرار می‌گیرد؛

در نتیجه  بهتر است در زمان خشم یک الگو مناسب به‌منظور  کنترل خشم برای کودک خود باشید . والدین می‌بایست با آموختن شیوه برقراری رابطه با یکدیگر، عصبانیت خود را مهار کنند.

چنانچه والدین قادر نباشند با شیوه‌های متعادل رابطه برقرار کنند، امید چندانی وجود نخواهد داشت که فرزندان آنها تکنیک ارتباط برقرار کردن صحیح را یاد بگیرند.

تکنیک ارتباط خوب به نوعی یک هنر محسوب می‌شود و می‌بایست آن را به کودک بیاموزید.

زمانیکه والدین اشتباهات خود را پذیرا باشند، بیشتر مورد احترام فرزند خود قرار گرفته و به کودکان خود یاد می‌دهند که چگونه در مقابل اشتباهات خود مسئولیت‌پذیر باشند.

والدین می‌بایست یاد بگیرند که مسائل خود را به روشی منطقی و قانونی حل و فصل کنند بدون اینکه از خود در برابر فرزندانشان رفتار ناشایستی بروز دهند.

زمانیکه این کار را انجام می‌دهید، فرزندان از والدین خود تقلید خواهند کرد و تلاش می‌کنند بدون پرخاشگری یا خشونت با خشم خود را تحت کنترل در بیاورند.

6-قوانین عصبانیت:

داشتن قوانین جهت تربیت کودک از اهمیت بسزایی برخوردار است.

یکی ازحائزاهمیت‌ترین قوانین  پیرامون رفتارکودک در زمان عصبانیت می باشد.

به کودک باید یاد داد که عصبانی شدن مشکلی نداردعصبانیت واژه بدی نیست اما خشونت یا پرخاشگری دردسرساز است.

قوانین زمان عصبانیت در کودکان می‌تواند دربردارنده موارد زیر می‌باشد:

• هر نوع برخورد خشونت‌آمیز مانند لگدزدن، گازگرفتن، نیشگون گرفتن یا استفاده از هرگونه خشونت فیزیکی در زمان عصبانیت ممنوع است.
• جیغ زدن ممنوع، ما در آرامش با یکدیگر صحبت خواهیم کرد.
• استفاده از فحش و کلمات اتهام آمیز در زمان عصبانیت ممنوع است.
• هیچ‌گاه در زمان عصبانیت صحبت نکنید. برای صحبت کردن تا زمان به آرامش رسیدن صبر کنید.
• زمانیکه فردی در خانه فریاد می‌زند، دیگران می‌بایست فقط گوش دهند تا زمانی که احساس خشم او برطرف شده و زمانیکه همه در آرامش هستند به حل مسئله پرداخته می‌شود.
• هیچ‌گاه جهت دریافت امتیاز بحث نکنید؛ فقط به‌منظور حل مسئله گفتگو کنید.
• بعد از مرتفع شدن خشم، دست‌دادن، در آغوش گرفتن و صلح کردن را به فرزند خود بیاموزید.
• با به خاطر آوردن دائمی رفتار خشونت‌آمیز از ادامه رابطه و ایجاد صلح جلوگیری نکنید.

با توجه به رفتار کودک خود، هر قانون دیگری را که تصور می‌کنید ضروری است اضافه کنید.

حائز اهمیت‌ترین قسمت این است که اطمینان خاطر حاصل کنید شما و کودکتان به این قوانین پایبند خواهید بود و با نادیده گرفتن آنها با عواقب آن مواجه خواهید شد هیچ راه گریز یا میان‌بری از این قوانین وجود ندارد.

7-کودک را برای رفتارمناسبش تشویق کنید:

هنگامی که کودک از قوانین عصبانیت پیروی می‌کند، او را با نتایج مثبت رفتارش مواجه کنید.

سیستم پاداش‌دهی یا اقتصاد ژتونی قادر خواهد بود انگیزه کودک را به‌منظور به کار گیری مهارت‌های مدیریت خشم افزایش دهد.

هنگامی که کودک قوانین عصبانیت را نادیده می‌گیرد، او را با پیامدهای رفتارش روبرو کنید.

چنانچه کودک پرخاشگری کرد، بدون درنگ او را با نتایج رفتارش روبرو کنید.

این عواقب می‌تواند شامل: خارج‌کردن او ازمکانی که در آن قرار دارد، محروم‌کردن از یک‌سری مزایا یا جبران با انجام یک‌سری ازکارهای خانه یا امانت دادن اسباب‌بازی به قربانی باشد.

اینکه یک کودک در مدیریت خشم ناتوان باشد، غیرطبیعی نیست.

اما با راهنمایی والدین، می‌بایست پیشرفت‌هایی در مهارت‌های مدیریت خشم در کودک رخ دهد.

8-پیدا کنید گزینه جایگزین:

اگر کودک درزمان عصبانیت نمی‌باید جیغ بزند، لگد بزند یا ضربه بزند یا صحبت کند پس چه کاری می‌بایست انجام دهد؟

در اینجا چند گزینه موجود است که کودک به‌منظور آزادکردن خشم خود این امکان را دارد که با خیال راحت آنها را انجام دهد:

• به‌منظور ازبین‌بردن عصبانیت کودک خود از کیسه بوکس یا بالش به منظور ضربه زدن در اختیار او قرار دهید. زدن کیسه یا بالش با مشت مشکلی ندارد. اما ضربه‌زدن به مردم ممنوع است.
• از کودک خود بخواهید آنچه را که موجب عصبانیتش شده روی کاغذ بنویسد یا اگر نوشتن را هنوز فرا نگرفته شما برای او روی کاغذ نوشته و آن کاغذ را تکه‌تکه کنید.
• هر زمان کودک احساس کرد خشم خود را کنترل کرده است می‌بایست نفس عمیق بکشد. از راه بینی نفس بکشد و خشم را از دهان بیرون دهد، درست نظیر اژدها که آتش را از دهان بیرون  می‌دهد. کودک ازاین تشبیه معمولاً لذت می‌برد وبه انجام دادن آن تشویق خواهد شد.
• رفتن به مکانی دیگر ودور از آنچه سبب خشم او شده نیز می‌تواند به کودک کمک کند تا آرام‌تر شود.
• از کودک خود بخواهید احساساتس را نقاشی کند. به کار گیری رنگ‌ها می‌تواند راهی فوق‌العاده عالی به‌منظور آرام‌سازی ذهن و تبدیل خشم به اثری خلاقانه باشد.
• از روحیات کودک خود شناخت کافی حاصل کنید و بدانید چه چیزی موجب آرامش او می‌شود.

9-آموزش مهارت‌های سالم مقابله با خشم:

می‌توانید یک جعبه به عنوان «آرام‌شدن» برای کودک خود تهیه کرده تا در اوقات خشم از آن کمک بگیرند.

این جعبه را با اشیایی که به آرام‌شدن کودک معمولاً کمک می‌کنند، پر کنید؛ نظیر کتاب، اشکال رنگ‌کردنی و ماژیک، لوسیون‌هایی با بوهای آرامبخش و موزیک‌های آرامش‌بخش. مشغول کردن حواس کودک می‌تواند ذهن و بدن او را آرام کند.

مهارت‌های حل‌ مسئله را به کودک آموزش دهید تا متوجه شوند که این امکان وجود دارد که مسائل را بدون متوسل‌شدن به خشم یا زور حل کرد.

خشم وعصبانیت کودک 

نتیجه‌گیری:

اگر کنترل عصبانیت درکودکان ازتوانایی شما خارج شد و قادر به کنترل آن نبودید، یا مشکل او افزایش پیدا کرد، می‌بایست از متخصصین مشاوره و راهنمایی بگیرید.

متخصص کودک  احتمال وجود هرگونه مشکلی در سلامت روانی کودک را بررسی می کند و به‌منظور برنامه‌ریزی پیرامون مدیریت رفتار کودکتان به شما کمک خواهد کرد.

مهد کودک ذهن روشن با حضور مستمر متخصصین کودک و روانشناسان کودک با استفاده از دانش و تجربه های خود در مجموعه نحوه آموزش و کنترل خشم و عصبانیت را به کودکان آموزش می دهند.